door Bambi Bogert

In de vier jaar van haar bestaan heeft 808 State baanbrekend werk verricht. Aan de vooravond van hun optreden in Paradiso [14 juni] sprak OOR met de pioniers. Over Manchester, technologie en de speurtocht naar perfectie.

Met Pacific State luidden de voormalige acid pioniers het begin van de New Age-trend in, hun Cübik bleek een blauwdruk voor hardcore house en met de muzikale omlijsting van het album van rapper MC Tunes bewezen ze zich als producers. Op hun nieuwe album Ex:El werken ze samen met Sugarcubes-zangeres Björk en Bernard Sumner van New Order en verkennen wederom de uiterste grenzen van (dans)muziek.

808 State zit middenin een Europese tournee. Als wij ze spreken hebben de vier groepsleden net een paar dagen vrij, die ze benutten door in hun thuishaven Manchester de studio in te duiken. Woordvoerder en oprichter van de groep Martin Price is echter ongeduldig. Hij moet en zal vandaag nog de nieuwe import beluisteren bij zijn platenzaak 'Eastern Bloc', een belangrijke spil in de Noordengelse muziekscene en de plek waar het voor 808 State zo'n vier jaar geleden allemaal begon. 'Ik maakte al langer muziek, maar er zat weinig schot in,' vertelt Price. Daarom besloot ik in '86 de business vanuit een andere hoek te benaderen door te gaan handelen in iets waar ik verstand van had, namelijk platen. Je had indertijd in Manchester de Spin Inn, die een monopolie leek te hebben op importplaten. De zaak werd gedreven door een stelletje soulballen. Van ook maar enigszins afwijkende muziek moesten ze helemaal niets hebben, er werd alleen maar mainstream verkocht. Het aanbod was volledig afhankelijk van hun keuze. En als er een keer iets goeds binnenkwam, werden de prijzen meteen verdubbeld. Er was dus echt sprake van een gat in de markt. Eastern Bloc liep binnen een jaar als een trein en van daaruit is 808 State ontstaan. Iedereen was toen helemaal leip van acid, je kon er gewoon geen genoeg van krijgen. Daarom besloten wij zelf maar de platen te maken die we wilden horen, maar niet konden kopen.'

Hoe zijn Graham Massey, Andy Barker en Darren Partington gerecruteerd?

'Graham werkte in een café aan de overkant van de winkel, waar ik tussen de middag altijd ging eten. Ik wist dat hij een cursus voor studiotechniek volgde en met computers en midi in de weer was... de rest ging vanzelf. En Darren en Andy kende ik uit de winkel. Een heleboel van onze klanten maken zelf ook muziek; zij waren hiphop deejays. Ze hoorden bij een vast kliekje, een posse zeg maar, samen met MC Tunes, Gerald (van A Guy Called Gerald - BB) en nog wat rappers en zangers met wie we zo af en toe werken, zoals Raagman. Darren en Andy pasten gewoon goed in het plan. Ze brachten een hoop deejay-wijsheden met zich mee, zoals wat je moet doen om te zorgen dat een plaat zijn vaart houdt.'

SMELTKROES

Hoe is de taakverdeling binnen de groep?

'We doen alles samen. Het is een smeltkroes van ideeën. Alles wordt op de computer en verscheidene drumcomputers en keyboards gedaan. En een idee kan overal vandaan komen, je hoeft niet eerst een hele compositie te hebben. Iemand kan bijvoorbeeld beginnen met een melodietje in zijn hoofd, iets dat door middel van een toetsenbord tot uiting gebracht kan worden. Of je kunt uitgaan van een sample...'

Gebruiken jullie veel samples?

'Uhm... Niet van bekende nummers, nee. We kopen tweedehands platen en zijn voortdurend op zoek naar dingen die we kunnen gebruiken, breakbeats en zo...

Wat voor samples hebben jullie bijvoorbeeld gebruikt?

(Begint te lachen) 'Nou, eh... we hebben wel eens Big Country gesampeld, wat ons overigens niet in de koude kleren is gaan zitten. Nu kijken we dus wel uit voor bekende platen, want als je er een hit mee scoort staat er plotseling een kudde mensen voor de deur die poen wil zien. Dat heeft te maken met het feit dat de platenindustrie niet openstaat voor de ontwikkelingen die de nieuwe technologie met zich meebrengt. Een beetje piraterij is essentieel in deze muziek. Net als remixen. Als een plaat goed is, maar de platen-maatschappij heeft dat niet door omdat ze niet weten wat er zich op de dansvloer afspeelt, dan brengt iemand anders er een bootleg van uit. Dat gebeurt zowel door mensen die er financieel een slaatje uit willen slaan als door mensen die er vanuit een artistiek oogpunt de noodzaak van inzien. Waar vraag is, is aanbod. Maar wij sampelen zoveel dingen. We hebben zelfs een reclamespot van een Indiaas meeneem-restaurant gebruikt. Je kunt overal iets van maken, alles heeft een ritme. Zelfs auto's die langsrijden. Je kunt je door de meest idiote dingen laten inspireren. Met Pacific State was dat bijvoorbeeld het gekwetter van vogeltjes. Dat is het geweldige van deze technologie... De wereld wordt je palet.'

ROLAND

Heten jullie eigenlijk 808 State of State 808? Overal staat wat anders...

'Het maakt niet uit, het kan allebei. We hebbende naam van een drumcomputer. Toen we pas bij elkaar waren werd ons leven volledig in beslag genomen door apparatuur. We waren voortdurend bezig geld uit de kassa van Eastern Bloc los te peuteren om nieuwe drumcomputers te kunnen kopen. Dag en nacht. Dan zeiden de anderen: ze hebben nu bij die en die winkel zo'n apparaat en dat kost zoveel. En dan moest ik het geld bij elkaar zien te sprokkelen. In het begin gebruikten we voornamelijk de Roland 808. Dat was het toen helemaal; het geluid was zo kunstmatig, het leek in de verste verte niet op een echte drummer. Prachtig vonden we dat. Wij en alle mensen om ons heen verkeerden in een staat waarbij onze laatste cent en laatste energie in zo'n machine werd gestoken.'

Op jullie nieuwe album Ex:EI werken jullie samen met onder anderen Bernard Sumner van New Order en Björk Gundmundsdottir van de Sugarcubes.

'Björk kwam tijdens een tv-uitzending plotseling opdagen. Iemand zei dat er een meisje uit IJsland was dat ons een bandje wilde laten horen. En niemand wist wie het was. Zij hoefde die avond ook niet op te treden, ze was speciaal voor ons gekomen. We voelden ons zeer gevleid, want van alle indie-groepjes vonden we de Sugarcubes echt uniek. Birthday was bij ons allemaal een favoriet. We hebben in de studio in Manchester een beetje geimproviseerd en daar zijn uiteindelijk twee nummers uitgekomen. In ruil daarvoor zijn wij naar IJsland gegaan en hebben een paar keer voor Björk en haar vrienden opgetreden.'

En Bernard?

'Bernard is gewoon een fan. Hij vindt ons leuk omdat hij niet zo van gitaarmuziek gecharmeerd is. Saaie bandjes als de Happy Mondays, Stone Roses en Inspiral Carpets, daar houdt-ie niet van. Met New Order was hij al veel eerder met elektronische muziek bezig en hij weet hoe moeilijk het is om daar in Manchester mee door te breken. Wij hebben er drie jaar over gedaan, terwijl we het elders al hele- I maal gemaakt hadden. En dit was zijn o manier om ons een schouderklopje te geven. We kenden hem wel al, via via en uit de Hacienda. Bovendien stuur ik hem en Johnny Marr altijd platen uit de winkel. Als er trouwens iemand moet worden geprezen, is het Johnny wel. Hij is een gitarist (voorheen van The Smiths - BB), maar door alle recente ontwikkelingen is zijn hele manier van denken en werken veranderd. Niet voor niets heet zijn nieuwe project Electronic...'

BALANS

Zou je de muziek die jullie nu maken nog steeds als dansmuziek willen omschrijven?

(Er valt een kleine stilte) '... Ik geloof dat we dat überhaupt nooit hebben gedaan. Dansmuziek was gewoon erg in opkomst toen wij hiermee begonnen. Maar we hebben nooit de geijkte woeh-yeah en checkthis-out samples gebruikt. Bovendien trachten we een soort evenwicht te vinden in onze muziek. Iets dat op de dansvloer goed werkt, slaat in de huiskamer dood, en andersom. Die twee moeten met elkaar in balans zijn, anders ontneem je bepaalde mensen het luistergenot. We zijn dus voortdurend dingen aan het wikken en wegen. Een vreemde manier van muziek maken, wat dat betreft voelen we ons echte buitenbeentjes.'

Komt dat ook doordat jullie geïsoleerd zijn van de muziekscene in Londen?

(Fel) 'Londen? Wat is dat?!? Niemand hier denkt ook maar aan Londen! Het is een plek waar eventueel je platenmaatschappij zetelt, en verder niet. Er zitten genoeg professionals hier, en genoeg talent. Daar hebben we Londen niet voor nodig. Wat ons betreft bestáát Londen niet eens! Dat hele noord-zuid conflict is iets dat leeft in de pers, voor ons betekent het niets. Manchester ammehoela! Ik bedoel, die schijterige gitaarbandjes zijn er altijd al geweest. En nu zijn het bekende namen geworden, maar wat interesseert ons dat nou? De echte opmars van Manchester had te maken met dansmuziek en niet met indie-pop. De pers heeft een Manchester-explosie bedacht, die nooit echt heeft plaatsgevonden. Het enige dat er gebeurde is dat er opeens veel mensen gingen dansen. Terwijl Londen en het zuiden zich in S-Xpress pakjes hesen, dansten op rare grooves en zichzelf jazz-zombies doopten, gingen wij al drie jaar lang uit ons dak van techno. Die repeterende beats zetten hier van meet af aan de toon, denk maar 'ns aan de Northern Soul. Eigenlijk komt die hele verdeling tussen noord en zuid voort uit het feit dat Londen hopeloos achterliep bij Manchester.'

Maar jullie zijn ook voor een groep uit Manchester behoorlijke trendsetters.

'Wij zien trends vaak lang van tevoren aankomen, soms wel twee jaar van tevoren. Dan is het gemakkelijk om ergens op vooruit te lopen ende muziek tot zijn logische slotsom te brengen. Ten tijde van Pacific State kregen we al het etiket New Age opgeplakt, omdat we zagen aankomen dat de muziek iets glooiender zou worden. En toen lieten we hardcore z'n natuurlijke loop volgen en maakten Cübik. Daarna werd het bijna onmogelijk een hardcore houseplaat te maken zonder dat specifieke geluid te gebruiken dat wij hadden uitgevonden. Van Cübik werden wel negentig klonen gemaakt, die uit allerlei landen kwamen: Italië, België, noem maar op. Wij beschouwen dat als een geweldig compliment, alsof wij een bepaalde scene in beweging hebben gezet. Het gekke is dat toen we naar Europa kwamen, we ontdekten dat er helemaal geen scene was, maar slechts kleine subcultuurtjes. Het is lang zo leuk niet als hier. In andere plaatsen leeft de muziek vaak alleen maar onder het trendy publiek, met dure schoenen en puntige kraagjes. Ze bezoeken de hippe tenten, eisen hun portie van het overgewaaide fenomeen op en eigenen zichzelf de titel danspubliek toe. Maar hier is het anders. Het draait niet om kleding en kapsels; het gast om het uitgaan. Uitgaan om uit je bol te gaan; een leuk weekend te hebben omdat de doordeweekse dagen zo deprimerend zijn. Ik denk dat veel mensen in Europa een hogere levensstandaard hebben dan mensen in Manchester. Wij hebben af en toe behoefte aan een verzetje. Er is hier dan ook niet zo'n scheidingslijn tussen housers en liefhebbers van andere muziek. In het weekend wordt er gewoon gedanst op elektronische muziek, onafhankelijk van je muzikale smaak. Je weet zelf wel hoe het is: een plaat van The Smiths hoort niet in een club, dat pikt niemand, want er gaat geen energie van uit. Daarom begrijp ik ook niet dat mensen zich zo druk maken om die house. Dansmuziek hoort gewoon bij uitgaan, en dat heeft weer niets te maken met bandjes. Het staat helemaal los van elkaar.'

MECHANISME

Jullie werken momenteel aan nieuw materiaal. Wat kunnen we daarvan verwachten? Terug naar de hardcore, of wellicht een totaal ander geluid?

'We hebben een soort ingebouwd mechanisme dat ons ervan weerhoudt in herhaling te vallen; alles wat we doen moet anders zijn dan het voorgaande. En we nemen graag risico's. Daarom zijn we steeds op zoek naar nieuwe geluiden, betere beats... Afrika Bambaataa somde het mooi op: Looking for the perfect beat. Dat is wat we doen. We maken iedere dag nieuwe nummers. 808 State is een muzikaal bedrijf dat continu wil blijven groeien en experimenteren, en de bestaande definitie van muziek blijvend wil veranderen. We willen gewoon de beste platen van deze tijd maken.'